Er mogen geen kwetsbare gemeenten ‘overblijven’ na een grootschalige herindeling in Fryslân. Hierover waakt de provincie Fryslân, zo blijkt onder meer uit de vandaag gepresenteerde notitie Taakbewust toekomstbestendig. ‘Zorgenkindjes’ zijn Ferwerderadiel, Littenseradiel en met name Heerenveen.
De notitie van de provincie geeft vooral een stand van zaken weer van de gemeentelijke herindelingsdiscussie in Fryslân. De provincie heeft daar een eigen visie op, maar geeft ‘zeker geen blauwdruk’ voor het aantal en de omvang van de nieuwe gemeenten, benadrukte gedeputeerde Galema vanochtend. Lokale herkenbaarheid en ruimtelijk-economische samenhang staan voorop bij herindeling, bevolkingsaantallen mogen geen doorslaggevende rol spelen. ‘Gemeenten hebben alle ruimte om andere keuzes te maken.’
Uit het hoofdstuk ‘Hoe’t it lân der op dit stuit hinne leit’ kan worden opgemaakt dat de provincie zich het meeste zorgen maakt over de toekomst van Heerenveen en Gaasterlân-Sleat. De laatste gemeente wil fuseren met Lemsterland en Skarsterlân, terwijl de provincie een samengaan met de nieuw te vormen Zuidwesthoekgemeente (die in 2011 ontstaat uit Sneek, Wymbritseradiel, Wûnseradiel, Bolsward en Nijefurd) veel logischer vindt. Bovendien moet het perspectief voor Heerenveen in een herindelingsbesluit van Skarsterlân ‘zwaar meewegen’. ‘Het staat voor ons buiten kijf dat er sprake is van evidente mate van ruimtelijk-economische samenhang tussen Skarsterlân en Heerenveen.’
Alde Feanen
In Oost-Fryslân is Smallingerland door de provincie uitgenodigd om zich heen te kijken. Als centrumplaats zou Drachten een samengaan met (delen van) Tytsjerksteradiel, Opsterland en ook Dantumadeel moeten onderzoeken. Tytsjerksteradiel wordt ook als een voor de hand liggende kandidaat voor Achtkarspelen gezien. Volgens de provincie kan het bovendien wenselijk zijn dat De Alde Feanen in één gemeente wordt ondergebracht, terwijl het natuurgebied nu nog verspreid ligt over Smallingerland, Tytsjerksteradiel en Boarnsterhim.
Voor Boarnsterhim lijkt net als voor Tytsjerksteradiel opsplitsing de meest logische oplossing. Zo’n initiatief zal echter van gemeenten zelf moeten komen. De provincie moet er dan wel voor waken dat er een restproblematiek overblijft en dat procedures in omringde gemeenten op dergelijke voorstellen worden afgestemd. De provincie sluit daarom niet uit in deze gevallen ongevraagd de regie op zich te nemen.
Het grootste deel van Boarnsterhim past wat de provincie betreft het beste bij Leeuwarden. Die laatste gemeente moet zich in verband met herindelingen elders in de provincie beraden op mogelijkheden om te groeien om een krachtige hoofdstad te blijven, oppert de provincie. Expansie naar het zuiden kan dan geen kwaad. Ook Leeuwarderadeel wordt gezien als mogelijke partner. Als zo’n samensmelting plaatsheeft, komt Ferwerderadiel geïsoleerd te liggen. De provincie vindt het logisch dat die gemeente zich dan aansluit bij de Noordoosthoek, waar Dongeradeel, Kollumerland en (een deel van) Dantumadeel op termijn als een logische nieuwe gemeente worden gezien.
Gemeente Westergo
In het Noordwesten stelt de provincie zich voor dat Harlingen, Franekeradeel en Littenseradiel, ook al vindt die laatste gemeente herindeling niet nodig, op termijn werk zullen maken van bestuurlijke toenadering. Mogelijk kunnen daar ook het Bildt en Menaldumadeel bij worden betrokken, ,,zodat een impuls wordt gegeven aan de dynamiek in de Westergozone”, zo denkt de provincie hardop.
In de Stellingwerven is geen sprake van urgente bestuurskrachtproblematiek, merkt de provincie op. Toch zouden Ooststellingwerf en Weststellingwerf zich moeten beraden op een, gezien de culturele verbondenheid, logisch samengaan, ‘om de bestuurlijke slagkracht ook voor de toekomst duurzaam te borgen’.
De Waddeneilanden, tot slot, hebben een bijzondere positie. Met de provincie werken ze aan een toekomstbestendig samenwerkingsverband.
Herindelen is volgens de provincie nodig omdat er door decentralisatie steeds meer taken op het bordje van de gemeentes komen. Het aangaan van steeds meer samenwerkingsverbanden geniet niet de voorkeur van de provincie, omdat dit ten koste gaat van de democratische legitimiteit.
(bron: Friesch Dagblad)